Pigpaliwanag kan sarong abogado an mga lakdang na dapat gibuhon kan mga nasyon sa pinag-iiriwalang teritoryo arog na sana kan West Philippines Sea.
Sigun ki Atty. Rodante Marcoleta na kun an kadagatan an pinag-aagawan kan kadakol na nasyon sakop na dapat ini kan public international law, kun kaya kan nagkaigwa nin problema sa West Philippine Sea, dapat an gobyerno kan Pilipinas an nagpuon sa parte na masakit pakarhayon.
Saro sa itinaong halimbawa kan opisyal an dapit sa mga siraan kan nasyon na gibuhon ining scarborough Shoal, asin ini an nakabase sa desisyon sa code of arbitration na kun saen nagkaigwa nin isyu sa pag-ultanan kan Pilipinas asin China.
Digde pigsaysay na an scarborough Shoal an traditional na fishing ground.
Boot sabihon kan code of arbitration, kaipuhan panindugan kan Pilipinas an traditional fishing rights, asin kun digde magpuon magkakaigwa soboot nin pagkakaintindihan sa pag-ultanan kan Pilipinas asin China huli ta kabisado kan China an nasambitan ng traditional fishing rights.
Ini an sarong parte kan pig-aapod nindang norm in public international law na dae pinag-uulayan an teritoryo, imbes an pinag-uulayan digde iyo an private rights kun sain madali sana soboot makaulay asin maipaintindi ini sa China.
Mientrastanto, marurumduman kan nakalihis na taong-2000 nagkaigwa nin hidwaan sa tahaw kan China asin Vietnam kun saen nag-abot sa baradilan asin igwang mga binawian nin buhay.
Alagad, makalihis ini nagkaigwa nin kasunduan an duwang nasyon dapit sa pagsira kun saen digde man nagkaigwa nin pig-aapod na demarcation line, boot sabihon naayos kan duwang nasyon an problema dapit sa teritoryo na sana iyo man kuta an gibuhon kan Pilipinas asin China.
Dugang pa ni Marcoleta na kun nagpuon sa bagay na nagkakaintindihan sa pag-ultanan kan duwang nasyon, mag-abot man sa parte na igwang komplekasyon igwa na nin magiging basehan an Pilipinas na ipapahiling sa posibleng maging kalaban na nasyon.
Kun manunutaran, an South China Sea an haros napapalibutan kan mga manlaen-laen na nasyon siring na sana kan Pilipinas, Taiwan, China, Malaysia, Brunei magin an Vietnam kun saen ini an igwang mga responsibilidad na mag-urulay dapit sa exploration, preservation, exploitation, research asin dapat ini an maintindihan kan China.
Pigtawan-duon pa kaini na igwa dapat na puonan maski na kumplikado asin masakit alagad dapat magpuon na igwang pagkakaintindihan, asin kaipuhan na magkaigwa nin diplomat na matibay.
