Nagluwas sa 2023 Audit Report kan Commission on Audit (COA) para sa Department of Public Works and Highways (DPWH) an P783,529,617.36 na advance payments sa mga kontratista na dae pa nababawi hasta kaining huring parte kan taon.
An pondo an para sa 353 proyekto kan imprastraktura na natapos, terminated, o naghahalat kan terminasyon kan kontrata.
Pig-abisuhan kan COA na ini an nagbalgar sa Revised Implementing Rules and Regulations (IRR) kan RA No. 9184 asin nagkakawsa nin peligro na dakula an mawawarang pondo kan gobierno.
Kaiba sa mga pangenot na naaraman kan COA an mga minasunod:
P388 milyon para sa 253 natapos na proyekto.
P351.7 milyon para sa 94 na terminadong proyekto.
P43.7 milyon para sa anom na proyektong naghahalat kan terminasyon.
An mga dae nabawing advance payments an nagpapahiling sa kabiguang bawasan an mga bayad na nagsusugo kan 15% na reduction gikan sa periodic progress payments kan mga kontratista hasta sa dagusang mabayadan an advances.
Kaiba man sa mga isyung nakapalaog sa findings an kabiguan na i-forfeit an advance payment bonds sa oras kan terminasyon kan kontrata. Siring man an kakulangan sa monitoring asin tamang pagtapyas gikan sa mga billing kan kontratista.
Dae man kumpleto an accounting records asin mga pagkakauktaba sa pagproseso kan mga claim kan kontrastista. Magin an dae nababawi na advances an nagdadara nin dakulang kantidad kan pondo kan publiko na dae magagamit kan gobierno para sa iba pang importanteng proyekto.
Kaya man pigsuhestyon kan COA na hagadon an tulos na pagbabayad gikan sa mga kontratista o i-forfeit an saindang mga nai-post na bonds. Dapat man na puonan an legal na aksiyon kontra sa mga nagsasayumang ibalik an advances.
Mahigot soboot na ipautob an pagsunod sa IRR kan RA NO. 9184 asin mga panundunan kan DPWH sa pagbawi kan advance payments. Siring man an pakarhayon an monitoring mechanism tanganing masierto an napapanahong pagtapyas kan advances puon sa progress billings.
Dapat soboot ipautob an mga probisyon kan kontrata na nagtutugot sa pagtapyas kan advances gikan sa mga claim sa iba pang presenteng proyekto na igwang parehas kontratista. Kaipuhan ipataw an mga administrative sanctions kontra sa mga personahe na nabigo sa pagsunod sa mga proseso kan pagbawi.
Mientrastanto, pigreport man kan pamayuhan kan DPWH an padagos na paglalapigot na simbagan an isyu, kaiba an pag-isyu kan mga demand letters sa mga kontratista, pakikipagtabangan sa mga regional offices tanganing ipautob an koleksiyon, asin pagsasagibo kan mga legal na remedyo.
Sa ibong kan mga lakdang na ini, pigtawan-duon kan COA an pangangaipuhan kan orog na mahigot na pagsunod asin dugang na mga remedial na aksiyon tanganing malikayan an dugang na paglobo kan dae nababawi na advances.
