Sinaysay kan Department of Agriculture (DA) na makakatabang an liwat na pagtatao nin regulatory asin man market intervention powers sa National Food Authority (NFA) tangani mamantinir an programang P20 kada kilo na bagas kan administrasyong Marcos.
Sigun ki DA spokesperson Assistant Secretary Arnel de Mesa sa sarong news forum, nasa labi sa 450,000 metriko tonelada nin bagas an presenteng nasa imbentaryo kan NFA, katampad kan siyam na milyong sako o 16% kan kabilogang national inventory.
Mas halangkaw ini kumparar sa karaniwang 5% na imbentaryo kan nakalihis na mga taon.
Naipabakal na man soboot kan NFA an 455,000 sako kan bagas tangani makabakal nin mas kadakol na paroy gikan sa lokal na mga paraoma.
Huli digde, liwat na nangapudan si De Mesa para sa tulos na pagpasa kan House Bill 1 o an Rice Industry and Consumer Empowerment (RICE) Act, na obhetong tawan liwat nin regulatory powers an NFA tangani mapababa an presyo kan bagas asin man maprotehiran an kabuhayan kan mga paraoma.
Kun maisasabatas, dae na kaipuhang magdeklarar nin food security emergency antes na makahiro an NFA, asin mas mapaparikas man an pagluluwas nin pondo para sa pagbakal nin bagas gikan sa mga lokal na paroma.
Sa saiyang ika-apat na State of the Nation Address kan nakalihis na Hulyo 28, sinabi ni Presidente Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr. na pinahewas na sa bilog na nasyon an P20 kada kilo nin bagas, asin tinupad na soboot an saiyang promisa pababaon an presyo kan mayor na pagkakan.
Inihayag na kan lado kan DA na ibabali na man an mga pamilyang kabali sa middle class sa benepisaryo kan P20 kada kilo na bagas pag abot kan taong 2026. Sa presente, nakatuon pa ini sa mga sektor na pigkokonsiderar na sakit sa buhay asin man bulnerable.
Primerong inilunsar sa Visayas kan nakalihis na bulan nin Abril, nag abot na sa 162 lugar sa bilog na nasyon an nagpapabakal kan subsidized na bagas sa mga KADIWA ng Pangulo outlets. An suplay kan bagas an gikan sa NFA asin man direktang pigbabakal sa mga lokal na paraoma.
Sigun sa DA, apwera sa pagtatao nin baratong bagas, nakakatabang man an programa tangani lumuwag an mga bodega kan NFA.
Sa mas kadakol na espasyo sa mga bodega, mas kadakol man na paroy an kayang bakalon sa presyong mas halangkaw kumparar sa alok kan mga pribadong negosyante. Mientrastanto, pigreport man ni De Mesa na pakarhay an nagin ani kan paroy asin mais sa primerong semester kan taon.
Kan nakalihis na 2023, nagpakol sa 9.2 milyong metric tons an pinakahalangkaw na nairehistrong ani.
Nagbaba ini sa 2024 huli man sa epekto kan El Niño asin man La Niña, alagad nilalaomang malangkaw ngunyan na taon sa mas magayon asin man balanseng kondisyon kan panahon.
Nilalaoman kan gobyerno na maabot sa 11 milyong metric tons an minimum na produksyon sa 2025, asin man target kaining umani nin 20.4 milyong metric tons.
Kun magdagos-dagos an marahay na ani, sinabi kan DA na posible man na bumaba an importasyon kan bagas asin magin bastante na liwat an nasyon sa sadiri kaining produksyon.
